Symud i’r System Newydd
Pryd fydd y newidiadau’n digwydd?
Bydd plant a phobl ifanc sydd ag anghenion addysgol arbennig (AAA) i gyd yn symud o’r system AAA i’r system Anghenion Dysgu Ychwanegol (ADY) rhwng mis Ionawr 2022 a mis Awst 2024.
O Ionawr 1af 2022 ymlaen, bydd Cynlluniau Datblygu Unigol (CDUau) yn dechrau cymryd lle’r cynlluniau presennol sy’n cefnogi plant sydd ag AAA.
O dan y Ddeddf ADY, os yw awdurdod lleol, ysgol neu UCD wedi penderfynu bod gan blentyn ADY, rhaid llunio CDU ar gyfer y plentyn. Yn ystod y cyfnod gweithredu, bydd llunio CDU fel arfer yn digwydd yng nghyd destun symud plentyn o’r system AAA, a’i gynlluniau presennol a’i ddarpariaeth addysgol arbennig drwy weithredu gan yr ysgol/gweithredu gan yr ysgol a mwy, i’r system ADY.
Mae Llywodraeth Cymru wedi amlinellu’r trefniadau ar gyfer y flwyddyn gyntaf o weithredu’r newidiadau ADY mewn canllaw newydd:
Gweithredu Deddf Anghenion Dysgu Ychwanegol a’r Tribiwnlys Addysg (Cymru) 2018: canllaw i ymarferwyr
Mae’r canllaw’n cynnwys trefniadau y mae’n
- RHAID i awdurdodau lleol, ysgolion ac unedau cyfeirio disgyblion eu dilyn wrth benderfynu a oes gan blant ADY
- ac wrth baratoi a chynnal cynlluniau datblygu unigol (CDU).
Mae canllaw hefyd i rieni a theuluoedd ynghylch sut y bydd plant yn symud i’r system anghenion dysgu ychwanegol (ADY) rhwng Medi 2021 ac Awst 2022
Mae’r canllaw i rieni a theuluoedd:
- yn cyflwyno’r System ADY newydd;
- yn amlinellu pa wahaniaeth y mae’n ei wneud i blant, eu rhieni a phobl ifanc;
- yn disgrifio rôl gyfreithiol Cynlluniau Datblygu Unigol
- yn esbonio’r ffordd newydd o weithio, gan gynnwys hawliau a’r broses datrys anghytundebau
- yn nodi pryd a sut y bydd plant a phobl ifanc yn symud i’r system newydd fesul cam dros y 3 blynedd nesaf o dan y cyfnod
Mae’r canllaw’n ymwneud â symud i ffwrdd oddi wrth y datganiadau anghenion addysgol arbennig (AAA) presennol a’r prosesau a nodir yn Rhan 4 o Ddeddf Addysg 1996 a’r broses a nodir yng ‘Nghod Ymarfer Anghenion Addysgol Arbennig Cymru (2002)’ mewn perthynas â phlant sy’n derbyn darpariaeth drwy ‘weithredu gan yr ysgol/gweithredu gan yr ysgol a mwy’.
Plant a phobl ifanc yn symud i’r system newydd
1 Medi 2021.
- O fis Medi ymlaen bydd ‘plant newydd’ sydd ag ADY yn symud i’r system newydd.
1 Ionawr 2022
- bydd plant sy’n mynychu ysgol a gynhelir (gan gynnwys Uned Cyfeirio Disgyblion) ac sydd ag AAA wedi’u nodi’n barod, yn dechrau symud i’r system newydd.
Ni fydd pob grŵp blwyddyn yn trosglwyddo i’r system newydd yr un pryd. Bydd plant a phobl ifanc yn cael eu symud i’r system newydd yn raddol gan ddilyn yr amserlen hon:
| Tymhorau’r gwanwyn a’r haf, blwyddyn ysgol 2021 i 2022 |
Blynyddoedd Meithrin 1 neu 2 Blwyddyn 1, Blwyddyn 3, Blwyddyn 5, Blwyddyn 7 Blwyddyn 10
|
|
Blwyddyn ysgol 2022 i 2023
|
Plant â darpariaeth addysgol arbennig drwy weithredu gan yr ysgol/gweithredu gan yr ysgol a mwy: Blwyddyn 10 (ac unrhyw blant oedd yn Meithrin, Blwyddyn 1, Blwyddyn 3, Blwyddyn 5, Blwyddyn 7 a Blwyddyn 10 yn 2021/22 nad oeddent wedi symud i’r system ADY yn ystod 2021/22) Blwyddyn ysgol 2022/23 – plant â darpariaeth drwy ddatganiadau: Meithrin Derbyn, Blwyddyn 6, Blwyddyn 10 a Blwyddyn 11.
|
|
Blwyddyn ysgol 2023 i 2024
|
Plant â darpariaeth addysgol arbennig drwy weithredu gan yr ysgol/gweithredu gan yr ysgol a mwy: Meithrin, Blwyddyn 2, Blwyddyn 4, Blwyddyn 6, Blwyddyn 8 a Blwyddyn 10. Plant â darpariaeth drwy ddatganiadau: Blwyddyn 2, Blwyddyn 3, Blwyddyn 4, Blwyddyn 5, Blwyddyn 6, Blwyddyn 8, Blwyddyn 9, Blwyddyn 10.
|
Gweithredu Deddf ar gyfer y Sector Ôl-16
Bydd gweithredu’r Ddeddf ar gyfer pobl ifanc ôl-16 yn galw am system sianelu, lle bydd y rheini sydd ym mlwyddyn 10 neu’n iau ar hyn o bryd, sy’n cael eu symud i’r system ADY gan eu hysgol neu eu hawdurdod lleol yn ystod y cyfnod gweithredu, yn cael eu sianelu’n naturiol i addysg bellach â chynllun datblygu unigol (CDU) eisoes yn ei le . Bydd unrhyw berson ifanc nad yw eto’n rhan o’r system ADY ar ddiwedd blwyddyn ysgol 2024/25 yn symud draw i’r system bryd hynny. Mae’r dull gweithredu hwn yn adlewyrchu sut bydd y system ADY yn gweithio yn y tymor hir.
Bydd sefydliadau addysg bellach ac awdurdodau lleol yn dechrau mynd ati i gynnal cynlluniau datblygu unigol ar gyfer pobl ifanc mewn ffordd raddol, ofalus, gan sicrhau eu bod yn gwbl barod i ymgymryd â’u dyletswyddau, a bod y broses o lunio’r cynlluniau yn canolbwyntio ar yr unigolyn.
Hyd nes y bydd y Ddeddf ADY yn berthnasol i berson ifanc, bydd Deddf Addysg 1996 a Deddf Dysgu a Sgiliau 2000 yn parhau i fod yn weithredol, a bydd yn dal i dderbyn y gefnogaeth sydd ar gael drwy’r system Anghenion Addysgol Arbennig ar y naill law, a’r system Anawsterau ac Anableddau Dysgu ar y llall.
Ar hyn o bryd, mae Llywodraeth Cymru yn gyfrifol am sicrhau darpariaeth ôl-16 arbenigol i bobl ifanc nad oes modd cyflawni eu hanghenion addysg a hyfforddiant drwy ddarpariaeth y brif ffrwd, o dan Ddeddf Dysgu a Sgiliau 2000. Fel rhan o’r Ddeddf ADY, bydd y cyfrifoldeb hwn yn cael ei drosglwyddo i awdurdodau lleol. Bydd hyn yn digwydd yn raddol, a bydd awdurdodau lleol yn ysgwyddo’r cyfrifoldeb dros y sawl sydd wedi’u symud i’r system ADY o 2022/23 (sydd ym mlwyddyn 10 neu’n iau ar hyn o bryd).
Bydd Llywodraeth Cymru yn parhau i sicrhau a chyllido lleoliadau ôl-16 arbenigol i’r bobl ifanc hynny nad ydynt eto wedi’u symud i’r system ADY (sydd ym mlwyddyn 11 neu’n hŷn ar hyn o bryd).
Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i ddarparu sicrwydd i bobl ifanc sydd mewn darpariaeth arbenigol, bydd unrhyw gyllid ar gyfer lleoliadau a gytunir gan Weinidogion Cymru cyn diwedd blwyddyn ysgol 2024-25 yn dal i fod ar gael i bobl ifanc hyd nes iddynt gwblhau’r rhaglen astudio a gytunwyd.
Plant 0 -5
Gall rhieni plant 0-5 oed nad ydynt yn mynychu meithrinfa neu ysgol ofyn i’r awdurdod lleol nawr asesu a oes gan y plentyn ADY a darparu CDU os oes angen.
Pan fydd yr ysgol wedi penderfynu bod gan y plentyn ADY, rhaid i’r ysgol neu’r Uned Cyfeirio Disgyblion roi hysbysiad CDU neu hysbysiad dim CDU i’r plentyn a’i rieni.
Os yw ysgol neu UCD o’r farn nad oes gan ddysgwr (sydd ag AAA ar hyn o bryd) ADY ac felly na fydd yn derbyn CDU, mae’n rhaid iddi roi hysbysiad “dim CDU” i’r plentyn neu’r rhieni. Gall dysgwyr neu eu rhieni ofyn i’r awdurdod lleol ailystyried penderfyniad ysgol neu UCD ac, os ydynt yn anhapus â’r ymateb, gallant apelio i Dribiwnlys Addysg Cymru. Mae penderfyniadau’r Tribiwnlys yn gyfreithiol rwymol a gellir eu gorfodi drwy’r llysoedd, Llywodraeth Cymru neu Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru.
Plant a phobl ifanc nad ydynt yn ‘symud’ i’r system ADY yn y flwyddyn gyntaf o weithredu
Nid yw rhai grwpiau o blant a phobl ifanc wedi’u cynnwys yn y grwpiau a fydd yn symud yn y flwyddyn gyntaf. Mae’r rhain yn cynnwys plant neu bobl ifanc sydd, ar 1 Ionawr 2022:
- yn hŷn na’r oedran ysgol gorfodol (16 +)
- ym mlwyddyn 11 (ac eithrio lle cânt eu cadw’n gaeth)
- â datganiad AAA
- plant ag AAA nad ydynt yn mynychu lleoliad a gynhelir – (Mae hyn yn cynnwys plant sy’n derbyn addysg heblaw yn yr ysgol a phlant sydd wedi’u cofrestru mewn ysgolion annibynnol neu feithrinfeydd nas cynhelir, neu sy’n cael eu haddysgu yn y cartref yn ddewisol.)
- plant sydd ag achos ‘ar y gweill’ (Mae achos ‘ar y gweill’ yn cyfeirio at achosion lle mae plentyn neu berson ifanc yn ymwneud â phroses sy’n gysylltiedig â’r system datganiad AAA.(Deddf Addysg 1996) h.y. Asesidau Statudol, Datganiadau, Apêliadau ar waith mewn perthynas â cynnwys datganiadau neu pan fo’r awdurdod lleol yn ceisio rhoi’r gorau i gynnal y datganiad.
Nes bydd plentyn neu berson ifanc yn symud i’r system newydd, bydd y system a’r gyfraith AAA bresennol yn parhau iddynt. Rhaid i awdurdodau lleol, ysgolion ac unedau cyfeirio disgyblion ddal i gydymffurfio â Deddf Addysg 1996 a rheoliadau a wnaethpwyd o dan y ddeddf ac â’r trefniadau a nodir yng ‘Nghod Ymarfer Anghenion Addysgol Arbennig Cymru 2002’.
Er bod y ddeddfwriaeth AAA yn parhau mewn grym, a rhaid parhau i ddarparu darpariaeth addysgol arbennig hyd nes y bydd plentyn yn symud i’r system ADY, mae darpariaethau Rhan 4 o Ddeddf Addysg 1996 sy’n parhau mewn grym yn gyfyngedig.
Mae hyn yn golygu na ellir rhoi datganiad AAA i blant a gasglwyd uchod na gofyn am asesiad AAA
Bydd Deddf Dysgu a Sgiliau 2000 yn parhau i fod yn gymwys yn llawn i blant ym Mlwyddyn 11 ac i bobl ifanc.
Bydd y ddwy system yn gweithredu ochr yn ochr o fis Medi 2021 i 2024, y system ADY newydd a’r system AAA wreiddiol.
Os oes gennych gwestiynau, neu os oes angen mwy o wybodaeth arnoch, gallwch sgrolio i lawr i ddarllen drwy ein cwestiynau cyffredin, rydym wedi ymdrin â llawer o wahanol agweddau i sichau bod popeth yn glir i bawb.
Cwestiynau Cyffredin:
Sut fydd ysgolion, unedau cyfeirio disgyblion ac awdurdodau lleol yn symud plant i’r system ADY?
Bydd y rhan fwyaf o blant yn symud o’r system AAA i’r system ADY pan fydd eu hysgol, uned cyfeirio disgyblion neu awdurdod lleol yn rhoi hysbysiad CDU iddynt.
Mae hysbysiad CDU yn golygu bod ysgol, uned cyfeirio disgyblion neu awdurdod lleol wedi penderfynu bod gan blentyn ADY ac y bydd CDU yn cael ei wneud ar gyfer y plentyn.
Yn gyffredinol, mae’n debygol y bydd gan blant a oedd ag AAA â darpariaeth drwy ‘weithredu yn y blynyddoedd cynnar’, ‘gweithredu yn y blynyddoedd cynnar a mwy’, ‘gweithredu gan yr ysgol’ neu ‘weithredu gan yr ysgol a mwy’ ADY.
Bydd y llythyrau hysbysu hyn yn dechrau cael eu hanfon at rieni gan ddilyn yr amserlen uchod.
Lle mae ysgolion neu UCDau wedi rhoi CDU/IDPs cyn 1 Ionawr 2022, er enghraifft fel rhan o gynllun peilot, nid yw’r CDU/IDPs hynny’n cael unrhyw effaith yn y gyfraith.
Pan fydd plentyn sydd â CDU a baratowyd cyn mis Ionawr 2022 yn cael ei symud o’r system AAA i’r system ADY, bydd angen rhoi hysbysiad CDU neu hysbysiad dim CDU (fel y bo’n briodol) i’r plentyn a’i riant.
Mae gan fy mhlentyn AAA ac mae'n cael cymorth drwy weithredu gan yr ysgol/gweithredu gan yr ysgol a mwy. A fydd y cymorth mae fy mhlentyn yn ei gael yn newid o dan y system ADY?
Mae ystyr AAA ac ADY yr un fath. Mae’n debyg y bydd plant sydd ag AAA yn rhai sydd ag ADY. Bydd pob plentyn sydd ag ADY yn cael CDU.
Weithiau, ni fydd plentyn a oedd ag AAA yn un sydd ag ADY oherwydd bod ei anghenion wedi newid ac nid oes angen cymorth ychwanegol arnynt mwyach i’w helpu i ddysgu.
Ni fydd y plentyn yn cael hysbysiad CDU.
Os nad ydych yn cytuno â’r hysbysiad CDU, dylech chi siarad am hynny gyda’r feithrinfa, yr ysgol, yr uned cyfeirio disgyblion. Gallwch chi hefyd cysylltu â SNAP Cymru ar 0808 801 0608 i gael mwy o gyngor
Gallwch chi hefyd ofyn i’r awdurdod lleol ailystyried penderfyniad yr awdurdod lleol, yr ysgol neu’r uned cyfeirio disgyblion. Os ydych yn dal yn anfodlon â phenderfyniad yr awdurdod lleol, gallwch chi apelio i’r Tribiwnlys Addysg er mwyn iddyn nhw wneud y penderfyniad.
Alla i ofyn am gael symud i’r system newydd?
Yn ogystal â’r dyddiadau trosglwyddo penodedig, gall rhieni plant y blynyddoedd cynnar a phlant oed ysgol sydd ag AAA ofyn i’w hysgol neu ALl eu symud i’r system newydd unrhyw bryd o 1 Ionawr 2022 ymlaen. Mae Gorchymyn Cychwyn yn rhoi hawl i blant, neu eu rhieni, ofyn am i hysbysiad CDU gael ei roi ar unrhyw adeg yn ystod y cyfnod gweithredu.
Yn yr un modd, gall plant (a’u rhieni) sydd â datganiad AAA ofyn i’w hawdurdod lleol eu trosglwyddo i’r system newydd o’r un dyddiad. Mae Gorchymyn Cychwyn 5 yn rhoi hawl i blant sy’n dod o dan y gorchymyn, neu eu rhieni, ofyn am i hysbysiad ADY gael ei roi ar unrhyw adeg yn ystod y cyfnod gweithredu
Pan ofynnir am hysbysiad CDU, rhaid i’r ysgol, yr UCD neu’r awdurdod lleol priodol roi naill ai hysbysiad CDU neu hysbysiad dim CDU o fewn 15 diwrnod ysgol neu 15 diwrnod gwaith o’r cais
Yn y naill achos a’r llall, rhaid cydymffurfio â’r cais a bydd y trosglwyddiad yn effeithiol o’r dyddiad y gwneir y cais.
Os yw plentyn yn cael addysg mewn mwy nag un lle, fel ysgol ac uned cyfeirio disgyblion, neu’n derbyn gofal, dylid gwneud cais i symud i’r system ADY i’r awdurdod lleol.
A oes hawl i ofyn am hysbysiad CDU?
Ar hyn o bryd, mae gan blant sydd o fewn Gorchymyn Cychwyn 5, (plant sy’n mynychu ysgol a gynhelir neu uned cyfeirio disgyblion hyd at, a gan gynnwys Blwyddyn 10, ac sydd â darpariaeth addysgol arbennig (DDdA) drwy weithredu gan ysgol/gweithredu gan yr ysgol a mwy ac sy’n dod o fewn un o’r blynyddoedd mandadol canlynol ar 1 Ionawr 2022: Meithrin Blwyddyn 1 neu 2, Blwyddyn 1, Blwyddyn 3, Blwyddyn 5, Blwyddyn 7 neu Flwyddyn 10) neu eu rhieni, hawl o wneud cais unrhyw bryd, i’r ysgol neu’r uned cyfeirio disgyblion, am gael hysbysiad CDU. Gellir gofyn ar lafar neu’n ysgrifenedig. Mae’n debyg y byddai’n well gofyn yn ysgrifenedig – gweler ein tudalen templedi llythyrau.
RHAID i’r uned cyfeirio disgyblion roi ‘hysbysiad CDU’ neu ‘Hysbysiad Dim CDU’ o fewn 15 diwrnod ysgol i’r cais. Fel uchod, pan fo’r ysgol neu’r uned cyfeirio disgyblion yn ystyried bod gan y plentyn ADY ac mae’n rhoi hysbysiad CDU, RHAID i’r ysgol neu’r uned cyfeirio disgyblion baratoi CDU o fewn 35 diwrnod ysgol o ddyddiad yr hysbysiad, ac eithrio pan fo eithriadau neu amgylchiadau eithriadol yn gymwys.
Y CADY sy’n gyfrifol am sicrhau bod ADY y plentyn yn cael eu nodi, a chedwir cofnodion o benderfyniadau am ADY a CDUau. Mae hyn yn cynnwys y dyddiad pryd gwneir cais a’r dyddiad pryd gwneir penderfyniad am roi hysbysiad CDU neu hysbysiad dim CDU. Caiff CADYau ddewis gwneud y dasg hon eu hunain neu drefnu i’r dasg gan ei gwneud gan rywun arall.
Mae’r hawl i ofyn am hysbysiad CDU yn galluogi plant sy’n anfodlon â’r DDdA a roddir drwy weithredu gan yr ysgol/gweithredu gan yr ysgol a mwy i symud i’r system ADY yn gynharach na phryd y maent i fod i symud ac i fanteisio ar yr hawliau a ddarperir gan y Ddeddf ADY.
Beth allaf ei wneud os bydd ysgol neu UCD yn ‘gwrthod gwneud penderfyniad’ ynghylch ADY fy mhlentyn?
Os bydd ysgol yn gwrthod gwneud penderfyniad ac yn gwrthod cyhoeddi Hysbysiad CDU neu hysbysiad Dim CDU, gallwch ofyn i’r Awdurdod Lleol ail-ystyried y penderfyniad.
Os yw ysgol wedi gwrthod gwneud penderfyniad ynglŷn â’r mater, rhaid i’r awdurdod lleol benderfynu a oes gan y plentyn ADY ai peidio.
Dylech ysgrifennu at yr Awdurdod Lleol yn gofyn iddynt wneud hynny.
Beth yw ystyr 'Hysbysiad Dim CDU'?
Gall plentyn sydd ag AAA ar hyn o bryd gael ‘hysbysiad ‘DIM’ CDU’. Mae’r hysbysiad dim CDU yn golygu bod yr ysgol, uned cyfeirio disgyblion neu awdurdod lleol wedi penderfynu nad oes gan y plentyn ADY ac na fydd CDU yn cael ei wneud ar gyfer y plentyn hwnnw.
Mae’n bosibl y bydd plant yn cael hysbysiad dim CDU oherwydd:
- bod eu hanghenion wedi newid ac nad oes arnynt angen cefnogaeth i ddysgu mwyach;
- bod modd diwallu eu hanghenion o fewn y ddarpariaeth gyffredinol yn yr ysgol.
Os bydd ysgol a gynhelir yn penderfynu nad oes gan y plentyn ADY, RHAID iddi:
- hysbysu’r rhiant ynglŷn â’r penderfyniad a’r rhesymau dros y penderfyniad.
Yn ogystal â nodi’r penderfyniad a’r rhesymau drosto, rhaid i’r hysbysiad i’r plentyn a rhiant y plentyn gynnwys:
- manylion cyswllt yr ysgol;
- gwybodaeth am sut i ddod o hyd i wasanaeth gwybodaeth a chyngor yr awdurdod lleol;
- manylion am drefniadau’r awdurdod lleol ar gyfer datrys anghytundebau a’i wasanaethau eirioli;
- gwybodaeth am yr hawl i wneud cais i’r awdurdod lleol ailystyried penderfyniad yr ysgol;
- manylion cyswllt yr awdurdod lleol cyfrifol.
Dylai’r hysbysiad nodi pa gamau y bydd yr ysgol yn eu cymryd i wneud yn siŵr bod anghenion y plentyn (nad ydynt yn ADY) yn cael eu diwallu’n briodol. Gallai hyn gynnwys strategaethau addysgu gwahaniaethol yn y dosbarth, a allai gael eu cofnodi mewn proffil un dudalen.
Os nad ydych yn cytuno â phenderfyniad a wnaethpwyd gan yr ysgol, uned cyfeirio disgyblion neu awdurdod lleol i roi ‘hysbysiad dim CDU’ dylech ysgrifennu at yr ysgol a gofyn am gyfarfod i drafod eich pryderon. Gallwch gysylltu â SNAP Cymru am gymorth, neu ddefnyddio ein llythyr templed isod
‘Gwneud cais am gyfarfod â’r ysgol i drafod hysbysiad CDU’
Os ydych yn dal yn anfodlon â’r penderfyniad a wnaethpwyd gan yr ysgol neu uned cyfeirio disgyblion i beidio â gwneud CDU, gallwch ofyn i’r awdurdod lleol ailystyried y penderfyniad.
Gallwch ddefnyddio’r llythyr templed isod. Siaradwch â SNAP Cymru i gael help i wneud hyn.
‘Llythyr ALl i ofyn am ailystyriaeth o hysbysiad CDU ysgol’
Gweler Ailystyriaethau a Gwneud Apêl
Gallwch gysylltu â SNAP Cymru i gael rhagor o wybodaeth ar 0808 801 0608
I gael rhagor o wybodaeth os ydych yn anghytuno gweler >
Beth yw Ystyr ‘Achosion ar y Gweill’?
Nid yw plant sydd ag achos ar y gweill wedi’u cynnwys yn y gorchmynion cychwyn ac, felly, ni fyddant yn symud o’r system AAA i’r system ADY yn y flwyddyn gyntaf o weithredu.
Mae achos ar y gweill yn cyfeirio at achosion lle mae plentyn neu berson ifanc sy’n ymwneud â phroses sy’n gysylltiedig â’r system datganiad AAA y darperir ar ei chyfer yn Neddf Addysg 1996. h.y. y broses asesiad statudol a datganiada AAA.
Er bod nifer fawr o achosion ar y gweill amrywiol, gellir eu categoreiddio’n 2 fath:
- Y rhai cyn-datganiad
Achos ar y gweill cyn-datganiad yw pan nad oes gan blentyn neu berson ifanc ddatganiad ond ei fod yn ceisio am asesiad statudol a datganiad. Gallai’r broses hon ddod i ben gyda rhoi datganiad neu drwy beidio â rhoi datganiad o gwbl.
Datganiad ar y gweill
- Yw pan fod datganiad eisoes wedi’i roi ond bod apêl ar waith mewn perthynas â’i gynnwys
- neu pan fo’r awdurdod lleol yn ceisio rhoi’r gorau i gynnal y datganiad.
Felly, yn y flwyddyn gyntaf o weithredu, ni fydd plant ar weithredu gan yr ysgol/gweithredu gan yr ysgol a mwy sy’n rhan o broses sy’n ymwneud â phroses y datganiad AAA ar 1 Medi 2021, ac sy’n dal i fod yn rhan o’r achos ar y gweill hwnnw ar 1 Ionawr 2022, yn symud i’r system ADY tan yr ail neu’r drydedd flwyddyn (yn dibynnu ar pryd y penderfynir yn llawn ar yr achos ar y gweill ac ar y flwyddyn orfodol sy’n berthnasol iddynt).
Ni all plant sy’n dod o dan y gorchmynion cychwyn fod yn rhan o achos ar y gweill ac, o ganlyniad, ni roddir unrhyw ddatganiadau newydd i blant sy’n dod o dan y gorchmynion cychwyn.
Beth yw Hysbysiadau ADY?
Nid yw hysbysiad ADY yr un fath â hysbysiad CDU gan nad yw’r hysbysiad yn cynnwys gwneud penderfyniad – swyddogaeth yr hysbysiad ADY yw symud y plentyn i’r system ADY yn unig. Nid yw wedi’i gyfyngu i gael ei roi mewn blwyddyn benodol o weithredu.
Effaith yr hysbysiad ADY yw bod y system ADY yn gymwys ar ddyddiad yr hysbysiad a bod y system AAA yn peidio â bod yn gymwys ar y dyddiad hwnnw.
O ganlyniad, mae’r dyletswyddau y darperir ar eu cyfer yn y Ddeddf ADY ac is ddeddfwriaeth, gan gynnwys y Cod ADY, yn gymwys o’r dyddiad hwnnw.
Mae’r hysbysiad ADY yn galluogi awdurdodau lleol i symud plant o’r system AAA i’r system ADY ar unrhyw adeg. Mae’r ddarpariaeth yn rhoi’r pŵer i awdurdodau lleol symud unrhyw blentyn sy’n dod o dan y gorchymyn (p’un a yw’n parhau i gael ei gofrestru mewn ysgol a gynhelir neu UCD ai peidio) i’r system ADY ar unrhyw adeg.
Ni ddisgwylir y bydd awdurdodau lleol yn defnyddio’r pŵer hwn yn aml. Dim ond o dan amgylchiadau eithriadol y gellir ei arfer (oni bai bod y rhiant yn gofyn am roi’r hysbysiad ADY).
Gellid defnyddio’r pŵer lle mae anghenion plentyn wedi cynyddu y tu hwnt i’r ddarpariaeth addysgol arbennig y gellir ei darparu mewn ysgol brif ffrwd ac ni all yr ysgol, yr UCD neu’r awdurdod lleol gasglu bod y plentyn, neu riant y plentyn, wedi gofyn am hysbysiad CDU.
Heb y pŵer i roi hysbysiad ADY, ni fyddai’r awdurdod lleol yn gallu gwneud penderfyniad ynghylch a oedd gan y plentyn ADY a, lle bo angen, llunio CDU.
Yn ogystal, nid yw’n bosibl i ysgol neu UCD ofyn i awdurdod lleol gynnal asesiad statudol neu gyhoeddi datganiad ar gyfer plentyn sy’n dod o dan Orchmynion Cychwyn 5 neu 6. Felly, ni fyddai’n bosibl i’r awdurdod lleol leoli’r plentyn mewn ysgol arbennig gan fod yr hen gyfraith yn mynnu y dylai plentyn sy’n mynychu ysgol arbennig fod â datganiad.
Yn ogystal os nad yw plentyn yn symud yn awtomatig i’r system ADY pan fydd yn peidio â bod wedi’i gofrestru yn ei ysgol neu ei UCD ac nad yw’n ymuno ag ysgol neu UCD arall, ni fyddai’r plentyn na’i rieni yn gallu gofyn am hysbysiad CDU. Y rheswm am hyn yw mai dim ond trwy ofyn i ysgol neu UCD y gall plant yng ngrŵp 3, a’u rhieni, ofyn am hysbysiad CDU.
Gall plant, a’u rhieni, ofyn i’r awdurdod lleol priodol eu symud i’r system ADY yn gynharach na’r bwriad drwy ofyn am hysbysiad ADY ac, yn dilyn cais o’r fath, rhaid i’r awdurdod lleol priodol roi hysbysiad ADY